Een AF is een artificial friend oftewel een KV (kunstmatige vriend). Kunstmatige vrienden zijn natuurlijk niet nieuw. Zelf denk ik direct aan de twee tamagotchis die aan een vroeg en bitter einde kwamen nadat ze ergens in de jaren negentig gruwelijk waren verwaarloosd door mijn dochters. Later kwamen er de robots die eenzame en/of demente bejaarden gezelschap hielden. En zo ontstond er geleidelijk een breed scala aan apparaten die je met wat goede wil als kunstmatige vrienden kan beschouwen.

Maar de AF is van een andere orde. Hij, of in dit geval zij, ontsproot aan het brein van Nobelprijswinnaar Kazuo Ishiguro. De AF Klara is in het boek Klara and the Sun de ik-figuur. Ze is gemaakt om in een niet al te verre, dystopische toekomst een eenzame tiener gezelschap te houden. De AF kan empathie voelen en ongerust zijn, maar de emoties zijn niet gelijk aan die van de mens. En dus is de vraag hoe we ons tot de AF verhouden.

Als u betwijfelt of je überhaupt wel een relatie met iets kunstmatigs kunt hebben, moet u zich maar eens afvragen of u zich niet ooit eens tierend tot de stem van de autonavigatie heeft gericht wanneer u midden in een weiland te horen kreeg dat uw bestemming was bereikt. Op dat moment wordt Truus (want om ondoorgrondelijke redenen wordt de stem opmerkelijk vaak zo genoemd) wel degelijk menselijke kwaliteiten, of beter zwakheden, toegedicht. Truus noch Klara worden overigens warm of koud van zo’n onvriendelijke houding en dat maakt het denken over onze relaties met AF’s zo interessant. Asociaal gedrag ten opzichte van een AF leidt niet tot onaangename consequenties in de vorm van vijandige reacties en dus wordt ons gedrag volledig bepaald door onze innerlijke beschaving. Een beangstigende gedachte.

Eerder verschenen in InformatieProfessional 04/2021