Helemaal Poka Yoke!

Saskia van Bergen

Als medewerker van de afdeling Innovatie & Projecten houd ik mij vooral bezig met projectmanagement. Hierbij werk je binnen een beperkte periode en budget naar een concreet einddoel of eindproduct. De laatste tijd kom ik steeds vaker de term procesmanagement tegen. Hierbij gaat het om het ontwikkelen en verbeteren van doorlopende activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan het inrichten van een productielijn in een fabriek of – om het wat dichter bij huis te houden – de gang van het boek in onze bibliotheek. In de praktijk komt het een meestal uit het ander voort. Zo wordt er vaak een project gestart om een onderdeel in een proces in te richten of te verbeteren. 

Het een-na-laatste nummer van Informatie Professional bevat een inspirerend artikel van de hand van Matthijs van Otegem over de toepassing van procesmanagement in de Koninklijke Bibliotheek. Als case-study gebruikt hij de verbetering van het digitaliseringstraject,  wat gezien de projecten met Google en ProQuest een belangrijke activiteit is voor de KB. Toen een oud-collega me vertelde dat de KB een workshop organiseerde over hetzelfde onderwerp, aarzelde ik geen moment en heb direct gevraagd of ik aan mocht sluiten. Gelukkig was ik van harte welkom!

Tijdens de workshop werd uitgebreid ingegaan op één van de bekendere procesmanagementmethodes Lean Six Sigma. Hierin staat het verbeteren van klanttevredenheid en het verhogen van efficiëntie centraal. “Door te focussen op datgene wat voor de klant écht belangrijk is en fouten in de uitvoering terug te dringen, wordt het aantal processtappen gereduceerd (Lean) en de uitkomst van de processen voorspelbaar gemaakt (Six Sigma) “. Doordat de methode van oorsprong Japans is, kwamen er flink wat exotische termen voorbij, zoals Poka Yoke – een proces wordt zodanig ingericht dat mensen geen fouten kunnen maken – en Jidoka – de volgende productiestap mag pas worden genomen wanneer het deelproduct defectvrij is. Ook wordt veel verantwoordelijkheid bij de medewerkers neergelegd; verbetering wordt niet van boven opgelegd, maar doe je samen. De deelnemers aan de workshop werden daarom ook zelf aan het werk gezet. De opdracht was om in groepjes te bedenken hoe de klanttevredenheid bij het aanvragen van boeken uit het Depot Nederlandse Publicaties verbeterd kon worden. Deze boeken mogen het gebouw niet verlaten, wat regelmatig tot misverstanden en ontevredenheid leidt bij klanten.

Na afloop realiseerde ik me dat we op de UB ook al tamelijk Lean werken. Dit is namelijk precies wat wij proberen te bereiken met de nieuwe dienst “Digitalisering op verzoek”. Ook hier vormde de klant het uitgangspunt voor de inrichting van een efficiëntere workflow. Door het proces te vereenvoudigen en te automatiseren kunnen de scans sneller aan de klant worden geleverd, en kost het ons tegelijk minder tijd en inzet. Hiervoor hebben we uiteenlopende deelproducten gerealiseerd, waaronder:
– Buttons in PRIMO waarmee klanten direct vanuit de catalogus scans kunnen bestellen
– Geautomatiseerde levering van scans door middel van FTP
– Een betaalmodule waarmee klanten snel en eenvoudig kunnen betalen

Ook de aanschaf van het softwarepakket GOOBI voor het inrichten en managen van de digitaliseringsworkflow helpt hierbij. Goobi deelt het productieproces op in deeltaken, en koppelt aan elke taak een rol, zoals ‘baliemedewerkers’, en ‘scanmedewerkers’. Taken worden na afronding automatisch naar de volgende in het proces doorgestuurd, of -wanneer een fout wordt geconstateerd- teruggestuurd naar de vorige. Ook is een aantal validaties ingebouwd, waarmee medewerkers gedwongen worden om bepaalde velden in de database in te vullen. Niet alleen helemaal Jidoka, maar ook echt Poka Yoke dus!