Een klein experiment voor u verder leest. Waar denkt u aan bij het woord vaderlandskaart?

Dikke kans dat u, net als ik, denkt aan de jaren ’30, ’40 van de vorige eeuw. Misschien iets van de NSB? En daarmee slaat u de plank flink mis, want de vaderlandskaart werd in 2017 geïntroduceerd door de Venezolaanse president Nicola Maduro. Maar toch is de gedachte zo gek nog niet, want de vaderlandskaart, oftewel de carnet de la patria, is een instrument dat niet zou misstaan in een totalitaire staat.
Wie over een vaderlandskaart beschikt, kan voor een klein bedrag aanspraak maken op voedselpakketten. In de supermarkt zijn levensmiddelen door de hyperinflatie nauwelijks betaalbaar en dus beschikt het merendeel van de bevolking over zo’n kaart. Met de vaderlandskaart kunnen de Venezolanen bovendien goedkope benzine kopen, moeders krijgen op Moederdag een extraatje en zo biedt de kaart nog tal van voordelen.

Sinds 2018 duikt de term vaderlandskaart op in Google. Bij de verkiezingen van dat jaar konden de Venezolanen hun kaart laten scannen, waarna hun stemgedrag werd vastgelegd. In ruil daarvoor kregen de mensen een bedank-sms’je van Maduro en een bonus. En zo zijn er tal van manieren waarop allerlei persoonlijke gegevens worden vastgelegd waar het regime zijn voordeel mee kan doen. Het bezit is dus niet vrijblijvend, maar wie geen gebruik wil maken van de kaart, loopt niet alleen het risico om gekort te worden op levensmiddelen, maar ook om niet in aanmerking te komen voor medicijnen. Op die manier houdt het regime de bevolking aan zich gebonden.
De achterliggende software is afkomstig van het bedrijf ZTE. Zij zijn, samen met Huawei, een van de grote Chinese exporteurs van surveillancesoftware en -apparatuur, waarmee van alles wat maar interessant kan zijn voor, bijvoorbeeld, een autoritair regime digitaal kan worden vastgelegd. De producten vinden gretig aftrek in Zuid-Amerikaanse en Afrikaanse landen.

De vaderlandskaart, het klinkt ouderwets, maar het is een geavanceerde vorm van big business voor Big Brother. Weest waakzaam!

(Eerder verschenen in IP – Vakblad voor Informatieprofessionals 2019-7)